Case study bij renovatie Nationaal Holocaust Museum

13 juli 2021

Silicagel zit vaak in kleine, witte zakjes bij online bestelde pakketten. De vochtabsorberende kristallen beschermen de aankoop tegen vocht. Ook het gebruik ervan in vitrines is bekend. ABT onderzoekt of gebruik van silicagel ook de luchtvochtigheid van grote museale ruimten of zelfs een heel museum kan beheersen.

Afbeelding: Case study bij renovatie Nationaal Holocaust Museum_overzichtsfoto

Willem van der Spoel - © Jacques Kok

De case study voor dit onderzoek werd gedaan in het Nationaal Holocaust Museum in Amsterdam. ABT doet de integrale advisering voor de renovatie van het museum en is verantwoordelijk voor de constructies, installaties, bouwfysica, brandveiligheid en akoestiek. Willem van der Spoel is assistant professor bij de TU Delft en adviseur bouwfysica bij ABT. Hij is verantwoordelijk voor de bouwfysica en de combinatie met het installatieconcept. “Uiteraard is er veel aandacht voor het museale binnenklimaat. Brieven en documenten bijvoorbeeld, moeten zichtbaar zijn voor publiek en tegelijkertijd behouden blijven. Een stabiele luchtvochtigheid is daarbij cruciaal. Schommelingen kunnen snel tot schade aan de collectie leiden.”

Relatieve luchtvochtigheid veel stabieler

Kitty Huijbers - © Herman Zonderland

In gesprek met Lanwen Zhang, een van zijn studenten, kwam het gebruik van silicagel als optie naar voren. Dit materiaal kan niet alleen vocht opnemen, maar het ook weer afgeven. Dat maakt het ook in gebouwen inzetbaar om vocht mee te bufferen. Lanwen kreeg een afstudeermogelijkheid bij ABT en ging aan de slag met de verschillende ruimten van het Nationaal Holocaust Museum. Uit zijn onderzoek volgde dat de relatieve luchtvochtigheid veel stabieler wordt door een slim gebruik van de silicagel. Willem van der Spoel: “Voor de vochtregulering wordt normaliter een uitgebreid ventilatiesysteem geplaatst. Bij een slimme toepassing van silicagel volstaat een kleinere luchtbehandelingskast, zo laat ons onderzoek voorlopig zien. Daarmee breng je de investeringskosten omlaag en het energiegebruik daalt aanzienlijk. De benodigde hoeveelheid silicagel is bovendien goed te verwerken, bijvoorbeeld als onderdeel van een museummeubel of in een wand. En de kosten ervan zijn zeer laag. De potentie van deze passieve techniek wordt nu verder onderzocht door ABT en de TU Delft. Ik denk dat we binnen enkele jaren de eerste toepassingen in musea zien.”

Plek in ere laten

De case study stond los van het feitelijke renovatieproject, waarvan adviseur bouwfysica Kitty Huijbers de ABT-inbreng coördineert. Zij vertelt: “Het gebouw dateert van 1888, dat maakt het technisch complexer dan nieuwbouw. Je wilt zo’n historische plek in ere laten en niet volstoppen met grote leidingen en kanalen. Wij hebben daarom gekozen voor een integrale, gebouwspeciﬁeke benadering. Wat is er, wat kan er en wat moet er? We wilden geen zekerheden stapelen door te overdimensioneren, maar het museum op de juiste maat bedienen. Gebaseerd op realistische aannames van verwachte aantallen bezoekers en het gebruik van de diverse ruimtes konden bijvoorbeeld kleinere installaties toegepast worden die pasten binnen het ontwerp van architect Office Winhov. Het leidingverloop is samen met de architect en het museum zorgvuldig ontworpen op het dak en in de museale ruimten. Het is een vorm van ‘out of the box’-denken die typerend is voor ABT. De installateurs krabden zich wel even achter de oren, ze moesten wennen aan onze benadering. Maar dankzij onze open samenwerking konden zij het concept heel zorgvuldig uitwerken tot een haalbaar project.” Kitty, afsluitend: “Het is een bijzonder project voor ons, vooral door de geschiedenis en alles wat er heeft plaatsgevonden. Vanaf dag 1 was voor ons duidelijk: het gangetje waardoor de kinderen gered werden, moest vrij blijven van zichtbare techniek.”

Museum en gedenkplaats

Het Nationaal Holocaust Museum is gevestigd in een voormalige kweekschool aan de Plantage Middenlaan in Amsterdam. Vanuit dit gebouw werden Joodse kinderen tijdens de Tweede Wereldoorlog met hulp van het verzet naar veiligere plekken gebracht. De tegenover gelegen Hollandsche Schouwburg diende als verzamelplaats van Joden die via Westerbork naar de vernietigingskampen werden gedeporteerd. De voormalige schouwburg is als gedenkplaats eveneens onderdeel van het Nationaal Holocaust Museum.ABT werkt in dit project samen met architectenbureau Office Winhov, Meelis & Partners (onderdeel van Oosterhoff) voor de beveiliging en Wijngaarde & Partners voor het projectmanagement. Het museum gaat naar verwachting in 2022 weer open.

Voor meer informatie:

w.vd.spoel@abt.eu | +31 26 368 32 70
k.huijbers@abt.eu | +31 15 767 67 85

Dit artikel is gepubliceerd in het ABT Magazine, juni 2021.

+ naar het nieuwsoverzicht

Deel dit bericht