De vraag naar woningen in centra van grote steden blijft stijgen, maar het genereren van meer aanbod in deze gebieden blijft lastig. Daarom wordt er op dit moment veel onderzoek gedaan naar het verdichten van onze binnensteden zonder kwaliteit te verliezen. Daarvoor zijn er verschillende methoden beschikbaar zoals bouwen op nog open plekken of bestaande gebouwen vervangen voor iets groters en hogers. Maar er is een derde veel duurzamere optie, namelijk het bouwen op een bestaand gebouw, ook wel optoppen genoemd. Wat dat precies is? Daar ga ik in deze blog nader op in!
Optoppingen
De mogelijkheden voor optoppingen in Rotterdam zijn onderzocht in het ontwerpend onderzoek Licht Verdicht (2017), waar ABT deelnam in een van de multidisciplinaire teams. Natuurlijk is niet ieder gebouw geschikt om op te toppen en moet er van tevoren (bouwkundig) onderzoek gedaan worden, maar het biedt ook vele kansen! ABT is afgelopen jaren bij meerdere optopprojecten betrokken geweest door het doen van haalbaarheidsstudies of bij het uitwerken van het constructief ontwerp en is van plan om dit in de toekomst nog veel meer te doen.
Een duurzaam alternatief
Een bestaand gebouw slopen en er iets nieuws voor in de plaats zetten lijkt vaak een aantrekkelijke optie. Maar er zijn twee grote nadelen:
- Ten eerste kost het veel tijd om een bestaand gebouw te slopen en een compleet nieuw gebouw neer te zetten; gedurende deze tijd wordt er geen inkomen gegenereerd en kan niemand gebruik maken van het pand.
- Ten tweede wordt er veel materiaal verspild bij het slopen van een gebouw dat technisch nog in goede staat is; dit past niet bij de toekomst van duurzaam bouwen.
Daarnaast levert het optoppen van een bestaande constructie veel voordelen op. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat de weinige open plekken die er nog zijn in de binnensteden open kunnen blijven. Overtollig regenwater kan zo gemakkelijker worden afgevoerd naar de bodem en het hitte eiland-effect blijft beperkt. Vele gebouwen beschikken over een reservecapaciteit. Dit maakt het mogelijk om zonder constructieve aanpassingen toch een aantal lagen aan een bestaand gebouw toe te voegen. Optoppen is vaak meer kostenefficiënt dan het bouwen van een geheel nieuwe constructie.
Multidisciplinair vraagstuk
Een bestaand gebouw verticaal uitbreiden of renoveren doe je niet zomaar alleen, er komen meerdere disciplines bij kijken. Er moet onderzocht worden of de draagconstructie en de fundering voldoende overcapaciteit hebben om extra gewicht te dragen, de stabiliteit van de optopping moet worden gewaarborgd, het gebouw moet aan alle bouwfysische eisen voldoen en er moet gekeken worden naar de akoestiek. Maar er zijn bij optoppen ook kansen op bijvoorbeeld het gebied van duurzaamheid. ABT heeft de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan met het ontwikkelen van bestaande gebouwen in een multidisciplinair team.
