In 2050 moet Nederland zowel energieneutraal als circulair zijn. Twee mooie ambities die de gebouwde omgeving duurzamer maken. Om dit te bereiken wordt de eis voor energieprestatie steeds verder aangescherpt. In het Bouwbesluit is ook een maximale schaduwprijs opgenomen, die gebruik van milieubelastend materiaal beperkt om de impact van gebouwen te verminderen.
Een betere energieprestatie kun je bereiken door een gebouw goed te isoleren. Maar dat betekent vaak ook meer materiaalgebruik en dus een hogere schaduwprijs. Een werkelijk duurzaam ontwerp gaat dus verder dan een goede energieprestatie. Het is ook een zoektocht naar de optimale balans tussen energieprestatie en materiaalgebruik.
Voor ABT is een energetisch goed gebouw het uitgangspunt. De vorm van het gebouw, de hoeveelheid glas in de gebouwschil maar ook het gebruik van het gebouw hebben hierop invloed. Op basis daarvan bepaal je onder andere of je beter kunt investeren in extra isolatie (energie besparen) of in meer zonnepanelen (energie opwekken). Voor de meeste gebouwen neemt de energiebesparing met isolatiewaardes boven de 6,0 m2K/W nauwelijks toe. Ondertussen stijgt de milieulast van het isolatiepakket wel lineair mee.
Grens van isoleren
Een constructiedeel waarbij dit effect heel sterk naar voren komt is de keldervloer. Het grondpakket onder een keldervloer heeft een isolerende werking, waardoor warmteverlies door een keldervloer veel beperkter is dan voor bijvoorbeeld een gevel. Bovendien zijn isolatiematerialen voor keldervloeren veelal kunststofschuimen, die een relatief hoge milieubelasting hebben.
Het verschil tussen het energiegebruik van een kelder met een ongeïsoleerde vloer is in vergelijking met een geïsoleerde keldervloer heel klein. Het beperkte extra energiegebruik is eenvoudig op te wekken met een klein aantal zonnepanelen. Dezelfde energieprestatie kan dus op twee manieren worden bereikt: door de keldervloer te isoleren of door 10 extra zonnepanelen te plaatsen.
Dubbele winst
Om tot een integraal duurzaam ontwerp te komen vergelijken we van beide opties de schaduwkosten. Daaruit blijkt dat de milieubelasting van 10 PV-panelen veel lager is dan die van 12 500 m2 XPS isolatie voor de keldervloer. Het niet aanbrengen van de isolatie is in dit geval dus beter voor het milieu, maar levert ook nog eens een kostenbesparing op. Het bewijs dat een kritische blik op materiaalgebruik in relatie tot de energieprestatie van onschatbaar belang is.
